woensdag 4 april 2012

Koen Visser

Van Palingrokerij tot sauzen in glas.
"Met een jukje en twee mandjes bracht hij paling bij zijn klantjes", werd een standaard uitdrukking. Koenraad Visser (1877-1958) begon met de verkoop van haringen en wat er op zijn pad kwam, maar zijn hart lag bij de verkoop van vis. Het zou de  American dream worden. Vader Gerrit leerde hem paling schoonmaken en samen trokken ze op om ook baars, snoek en karper uit te venten. De verse vis werd aangekocht bij vissers uit Oud-Beijerland. Koenraad trouwt met Cornelia Waardenburg en begint een 'Visch-en Palingrokerij' aan huis als hij 25 jaar is. Hij zal dit bedrijf 55 jaar met voortvarendheid en grote inzet leiden naar zeer succesvol en overlijden op 80 jarige leeftijd niet lang na dat hij  uit het bedrijf is gestapt. Vreugde en verdriet wisselen elkaar af. Zakelijk gaat het Koenraad voor de wind, maar hij verliest zijn eerste kind voordat het 1ste levensjaar is bereikt. Een paar maanden later wordt een dochter geboren en vader Gerrit is compagnon af. Vrijheid was Koenraad alles waard. Hij kocht een motorboot om paling bij vissers uit de omgeving op te halen en besloot de verse vis en gerookte paling te leveren aan de vishandel. Na een kleine 10 jaar werd de rokerij te klein aan de Ooststraat en had Koenraad zijn oog laten vallen op de Oostkade. Het begin van het Koen Visser imperium waar door de jaren heen omliggende bedrijven of gronden worden aangekocht om het bedrijf uit te kunnen breiden, woningen voor personeel en directie te laten bouwen. In het Spui worden zgn. leggers geplaatst waarin de paling levend werd gehouden totdat zij werd verwerkt. Met de ms 'Gerrit' wordt van ver paling gehaald en ook wordt er vanuit het buitenland ingevoerd om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen.
Paling roken is vakwerk. Eerst worden ze met de hand schoongemaakt, gepekeld en aan ijzeren pennen geregen. In de rokerij worden ze daarna een korte tijd gestoomd om daarna gerookt te worden. Het sorteren van klein tot groot was het proces om dan in dozen verpakt en vervoerd te worden. Vader Gerrit overlijd in 1910, het jaar waarin Koenraad wederom een pasgeboren zoon verliest. Inmiddels wordt Koen Visser tot de respectabele ondernemers van Oud-Beijerland gerekend gezien zijn deelname in het herdenkingscomite 100 jaar Koninkrijk en het in het bezit hebben van een telefoon. Toch bleef hij bescheiden, hij voelde er bijvoorbeeld niets voor om het alleenrecht van import van verse en gerookte paling uit Belgie te verkrijgen omdat er meerdere waren die daar wel voor in aanmerking wilde komen. Ook worden hem en zijn vrouw nog 2 zonen geboren Gerrit en later Simon. Hij zal 25 jaar een bestuursfunctie uitoefenen in de Vereniging voor Gereformeerd Lager Onderwijs en zich aansluiten bij de Anti Revolutionaire Partij. Hij neemt zitting in de gemeenteraad van Oud-Beijerland, een jaar later als Kerkvoogd in de Ned. Hervormde Kerk toetreden gevolgd door voorzitter van het college van kerkvoogden.
Na het overlijden van zijn moeder trouwt dochter Sijtje. Gerrit en Simon komen in het bedrijf werken. Koenraad neemt zijn verantwoordelijkheid voor het wethouderschap, wordt zelfs nog even locoburgemeester en zet zich in voor het verfraaien en vergroten van het gemeentehuis over de Vliet. Bij Gerrit wordt een 3e kind geboren en Simon en zijn vrouw geven de namen Koenraad Simon aan hun eerstgeborene.

Het roken van zalm is een volgende logische stap. In het handelsregister wordt 'paling-en zalmrokerij' opgenomen. W.O. II maakt een einde aan het wethouderschap van Koenraad en bij Simon wordt Nic Peter geboren. Nog worden diverse functies vervuld bij de vereniging van Nederlandsche Visconserven fabrikanten. Pas als deze ondernemer 65 jaar is wordt de eenmanszaak omgezet in de Vennootschap Onder Firma Koen Visser. De mede vennoten zijn de 2 zonen en schoonzoon. 
De donkere oorlogsjaren beletten Koenraad niet om plannen te maken om in de fabriek een visconservenafdeling en een complete koelinstallatie te plaatsen. Gedacht wordt aan het produceren van volconserven. Voorlopig wordt zo goed en zo kwaad als het gaat de halfconserven geproduceerd; sardientjes in tomatensaus. In het gezin van Simon wordt Simon Marius geboren, Cornelia de vrouw van Koenraad overlijdt en bij Gerrit wordt een dochter geboren. Tijdens de hongerwinter wordt een gaarkeuken geopend bij Koen Visser waarbij de aanwezige apparatuur goeie diensten bewees.  
Na de wederopbouw start het fabricageproces van haring en makreel tot vol conserven. Dit betekent een schoonmaakafdeling, afdeling met vissnijmachine, de  sterilisatieafdeling, vulafdeling, sluiten blikken, etikettering en verpakking. Er wordt o.a. geexporteerd naar Engeland, Oostenrijk en voormalig Oost Duitsland. De Vennootschap onder Firma wordt omgezet in Koen Visser N.V. Voornamelijk Oud-Beijerlandse mannen en vrouwen vinden werk in de fabriek en op kantoor bij de familie.
De productie van Nasi-en Bami doet zijn intrede als Nederlandse militairen terugkomen uit Indie. Bij Gerrit wordt een dochter geboren en ook Simon die inmiddels is verhuisd naar de Koninginneweg krijgt dochter Irene, na 3 zonen. Simon lijkt in de voetsporen van zijn vader te treden als hij diaken wordt in de Ned.Herv.kerk en later voorzitter van de diaconie en bestuurslid van het verenigingsgebouw van de N.H. kerk. Zoon Gerrit vertrekt met zijn gezin van 7 kinderen naar Zuid-Afrika. Een filiaal bij de visafslag in Rotterdam wordt in gebruik genomen. Tijdens het 60-jarig bestaan van het bedrijf ontvangt Koenraad inmiddels 75 jaar de versierselen behorend bij de benoeming tot Ridder in de orde van Oranje Nassau. Het hele bedrijf viert feest.
Een goederenloods en een kantoorgebouw verrijst. Omdat het water in het Spui nog weleens buiten zijn oevers treed, wordt er diverse malen met de roeiboot naar de ingang van het kantoorgebouw gevaren om de dames 'droog' over te brengen.
Er is een Personeelsvereniging opgericht met een personeelsblad en een jaarlijkse personeelsavond. Sinterklaas en Kerst worden uitgebreid gevierd. Mensen werken hier hun hele werkzame leven.
De concurrentie in de visconservenindustrie neemt enorm toe er wordt een kippenafdeling opgericht om meer spreiding te verkrijgen. Voor personeelswerving wordt uitgeweken naar Willemstad en Strijen.
De haring wordt te duur, de paling krijgt een andere verpakking er wordt getracht een kippenproduct voor het Verre Oosten te ontwikkelen.
Complete maaltijden in blik worden op de markt gebracht. Koenraad, Marius en Peter de zonen van Simon worden in de directie opgenomen. Tijdens het 75-jarig bestaan van Koen Visser N.V. wordt spontaan een aubade gebracht door muziekvereniging 'Harmonie'. Er wordt een 'familiediner' met alle personeelsleden en partners gehouden in Zuid-Beijerland.
Op het terrein wordt een kantine gebouwd en de portiersloge wordt verplaatst.
Reclame doet zijn intrede en nieuwe verpakkingsmethoden worden toegepast. Naast Nederlandse defensie orders wordt begonnen met het produceren voor het leger van West-Duitsland.
Eind zestiger jaren komt een eind aan het zelf roken van vis omdat het economisch niet meer rendabel is.
De Holdingmaatschappij Kopema wordt opgericht door de 3 zonen, zij en Simon Visser vormen de directie. Ingespeeld wordt op de verbeterde economische omstandigheden. Kant en klaar producten in supermarkten deden hun intrede. Halfconserven worden in doorzichtige folie aangeboden. Toch zal Peter Visser later zeggen dat het succes van het bedrijf kwam door de exclusiviteit van de producten die werden ontwikkeld en internationaal werden gelanceerd.
In het buitenland is vraag naar 'KV' zalm uit het door Hollandse en Zeeuwse water omspoelde stadje. 53 bestemmingen in de wereld ontvangen KV-delicatessen. Garnalen en Tonijn worden onder de naam Royal Dutch verkocht. De N.V. wordt B.V. en Gerrit overlijd in Zuid-Afrika. Simon wordt benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Achter de Ambachtschool wordt hier een afvalzuivering voor het bedrijf gebouwd.
Ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan wordt aan de gemeenschap een fontein in de Vliet voor Het Oude Raadhuis aangeboden. Na een reis naar zijn familie overlijdt Simon op 56-jarige leeftijd.
Door de uitslag van een marktonderzoek wordt de Orientaalse keuken uitgebreid. Voor de naamstelling laat men zich inspireren door een film. Het wordt uiteindelijk 'Suzi Wan Oriental Cuisine'. Uiteindelijk worden er over de honderd producten aangeboden die wereldwijd een doorslaand succes opleveren.
In 1980 zijn de aandelen van de Holding Maatschappij overgenomen door Mars Incorporate. De handelsnaam wordt nog gewijzigd in Master Foods. Het bedrijf bevindt zich op het industrieterrein De Bosschen en is inmiddels gerationaliseerd tot de verkoop van sauzen in glas.
Peter is vorig jaar overleden, Marius is gehuwd met Stineke de Koning (Koni B.V.) en Koenraad heeft onlangs geheel in de lijn van de familie een fonds in het leven geroepen waarop een ieder in Oud-Beijerland met een goed idee voor de bevolking een beroep mag doen. Het ondernemen laat hem nog steeds niet los, gezien alle activiteiten in de Koen Visser Group. Irene is de enige die in Oud-Beijerland is blijven wonen. Aan de Oostkade zijn inmiddels woningen en een horeca gelegenheid gebouwd.

6 opmerkingen:

  1. Wat leuk om de geschiedenis van onze familie te lezen.

    gr,
    Marie-Claire Visser
    (dochter van Peter Visser)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Inderdaad leuk om te lezen over de familie van mijn oma Sijtje Visser.
    Marja Hulsbergen-van der Werken

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooi verhaal. Ik herinner me nog de koen Visser nassi die we aten met slasaus om het wat zachter te maken. We zijn nu heel wat scherpere smaken gewent. Jammer dat de nassi er niet meer is.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Koen Visser Nasi, Schiedam 1964! Geweldig!! Dat was pas 'echt klasse uit blik'. De huidige Kung Fu is pure pulp, aangemaakt met 'oranje menie'. En dan staat er: RIJK GEVULD MET GROENTE, NAAR AUTHENTIEK AZIATISCH RECEPT. Een SCHANDE voor de NL-voedingsindustrie. Ik eet het wel, spoel de hele boel uit in warm water, heb dan schone 'verfloze' nasi, doe er dan zelf wat groente etc. bij. Hoe simpel zou het zijn om 'witte nasi' te maken, met wat groente en vlees, zonder die oranje verf! Sinds kort: Vernieuwde receptuur (die oranje verf) en dan van 1.59 naar 1.99 (bij Albert Heijn). In principe: niveau dierenvoeding. Het is te eten, maar je moet er wel wat aan sleutelen. Roger Pluijm, Schiedam

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mooi stukje geschiedenis. Mijn opa, Jan de Korte gehuwd met Jaantje Kleiberg ( zus van Nico Kleiberg, de vader van Marie Kleiberg die gehuwd was met dhr. Siem Visser, destijds de directeur van de Nasi Goering fabriek in Oud Beijerland). Mijn opa heeft na WOII tot ca. 1960 gewerkt in de fabriek als onderhoudsman/ klusjesman. Marie K. en Siem V. kwamen regelmatig bij mijn grootouders aan de Oost Voorstraat. Mijn vraag is: heeft u een arbeidsoverkomst van destijds of een foto van mijn opa in de fabriek. Ik hoor graag van u. Bij voorbaat hartelijk bedankt. Met vr.gr., Johan de Korte uit Dordrecht.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik woonde tussen 1951 en 1959 in oud beyerland. Mijn vader was leraar op de Ambachtschool op het spui naast Koen visser. Bijgebleven is de begrafenis van Koen visser. 4 paarden een zwarte koets, zwarte kleden. Guus J.Baks

    BeantwoordenVerwijderen